Sáng nay Tim Cook, giám đốc điều hành Apple, công bố lá thư gửi khách hàng ở địa chỉ http://www.apple.com/customer-letter/.
Tóm tắt vầy: cách đây vài tháng ở California có xảy ra một vụ giết người hàng loạt. Hai vợ chồng được cho là có liên hệ với ISIS xả súng giết chết mười mấy mạng người. Cả hai sau đó đều bị cảnh sát bắn chết. Thằng chồng sử dụng điện thoại iPhone 5C, có khóa bảo vệ màn hình. Cảnh sát liên bang Mỹ muốn đọc dữ liệu trong điện thoại nên yêu cầu Apple hỗ trợ bằng chỉnh sửa lại phần mềm trên iOS, tạo ra một phiên bản đặc biệt có thể giúp phá khóa. Có nhiều điều lý thú về mặt kỹ thuật, ai quan tâm có thể xem bài http://blog.trailofbits.com/2016/02/17/apple-can-comply-with-the-fbi-court-order/. Ở đây tôi muốn nói đến một khía cạnh khác.
FBI không ngang nhiên yêu cầu Apple phải làm theo ý họ, mà dựa vào một điều luật lâu đời, từ thế kỷ 18, quy định các công ty và các nhân ở Mỹ phải hỗ trợ chính phủ thực thi pháp luật. FBI diễn dịch "hỗ trợ" theo nghĩa rộng, bao gồm chuyện phải chỉnh sửa sản phẩm như đã nói. Apple không đồng ý, hai bên đem nhau ra tòa. Tòa liên bang phán FBI thắng, buộc Apple phải làm theo yêu cầu của FBI.
Chuyện này gợi cho tôi nhớ đến Đoàn Văn Vươn. Chính quyền Việt Nam cũng yêu cầu Đoàn Văn Vươn làm một việc mà ông ấy cho rằng vô lý, hai bên thưa nhau ra tòa, ông Vươn thua và sau đó đã chống trả bằng vũ lực khi chính quyền đến cưỡng chế đất của ông ấy. Thay vì chuẩn bị súng ống đối phó với chính quyền, Tim Cook viết thư gửi khách hàng. Sở dĩ Tim Cook có thể chọn giải pháp nhẹ nhàng như vầy, vì trong một thể chế dân chủ chính quyền không thể đứng trên hiến pháp và hiến pháp phải bảo vệ quyền lợi của người dân.
Lá thư của Tim Cook là một cảnh báo. Tim Cook muốn báo cho khách hàng của Apple biết rằng chính quyền đang có một đòi hỏi vô lý, tạo ra tiền lệ nguy hiểm ảnh hưởng đến quyền riêng tư của nhiều người dân Mỹ, vốn được hiến pháp bảo đảm. Apple đã làm hết sức mình, nhưng vẫn không thay đổi được gì, họ chỉ còn cách giải thích cho người dân Mỹ biết chuyện gì đang diễn ra, biến vấn đề này thành một cuộc tranh luận đại chúng, người dân tự quyết định sẽ ủng hộ ai.
Luật pháp có thể bị thay đổi, nếu đại đa số dân chúng tin rằng luật đã lỗi thời. Chính quyền có thể bị thay thế, nếu đại đa số dân chúng tin rằng chính quyền không vì quyền lợi của họ. Một thể chế dân chủ cho phép thay đổi luật pháp và thay đổi chính quyền bằng những lá thư như của Tim Cook, thay vì bằng súng tự chế và bom xăng như của Đoàn Văn Vươn.
Tóm tắt vầy: cách đây vài tháng ở California có xảy ra một vụ giết người hàng loạt. Hai vợ chồng được cho là có liên hệ với ISIS xả súng giết chết mười mấy mạng người. Cả hai sau đó đều bị cảnh sát bắn chết. Thằng chồng sử dụng điện thoại iPhone 5C, có khóa bảo vệ màn hình. Cảnh sát liên bang Mỹ muốn đọc dữ liệu trong điện thoại nên yêu cầu Apple hỗ trợ bằng chỉnh sửa lại phần mềm trên iOS, tạo ra một phiên bản đặc biệt có thể giúp phá khóa. Có nhiều điều lý thú về mặt kỹ thuật, ai quan tâm có thể xem bài http://blog.trailofbits.com/2016/02/17/apple-can-comply-with-the-fbi-court-order/. Ở đây tôi muốn nói đến một khía cạnh khác.
FBI không ngang nhiên yêu cầu Apple phải làm theo ý họ, mà dựa vào một điều luật lâu đời, từ thế kỷ 18, quy định các công ty và các nhân ở Mỹ phải hỗ trợ chính phủ thực thi pháp luật. FBI diễn dịch "hỗ trợ" theo nghĩa rộng, bao gồm chuyện phải chỉnh sửa sản phẩm như đã nói. Apple không đồng ý, hai bên đem nhau ra tòa. Tòa liên bang phán FBI thắng, buộc Apple phải làm theo yêu cầu của FBI.
Chuyện này gợi cho tôi nhớ đến Đoàn Văn Vươn. Chính quyền Việt Nam cũng yêu cầu Đoàn Văn Vươn làm một việc mà ông ấy cho rằng vô lý, hai bên thưa nhau ra tòa, ông Vươn thua và sau đó đã chống trả bằng vũ lực khi chính quyền đến cưỡng chế đất của ông ấy. Thay vì chuẩn bị súng ống đối phó với chính quyền, Tim Cook viết thư gửi khách hàng. Sở dĩ Tim Cook có thể chọn giải pháp nhẹ nhàng như vầy, vì trong một thể chế dân chủ chính quyền không thể đứng trên hiến pháp và hiến pháp phải bảo vệ quyền lợi của người dân.
Lá thư của Tim Cook là một cảnh báo. Tim Cook muốn báo cho khách hàng của Apple biết rằng chính quyền đang có một đòi hỏi vô lý, tạo ra tiền lệ nguy hiểm ảnh hưởng đến quyền riêng tư của nhiều người dân Mỹ, vốn được hiến pháp bảo đảm. Apple đã làm hết sức mình, nhưng vẫn không thay đổi được gì, họ chỉ còn cách giải thích cho người dân Mỹ biết chuyện gì đang diễn ra, biến vấn đề này thành một cuộc tranh luận đại chúng, người dân tự quyết định sẽ ủng hộ ai.
Luật pháp có thể bị thay đổi, nếu đại đa số dân chúng tin rằng luật đã lỗi thời. Chính quyền có thể bị thay thế, nếu đại đa số dân chúng tin rằng chính quyền không vì quyền lợi của họ. Một thể chế dân chủ cho phép thay đổi luật pháp và thay đổi chính quyền bằng những lá thư như của Tim Cook, thay vì bằng súng tự chế và bom xăng như của Đoàn Văn Vươn.